Begro­tings­be­han­deling 2023

Voorzitter,

vandaag bespreken we de begroting van 2023. Een begroting waarin duidelijk is dat het goed gaat met Zwolle en die laat zien dat we als gemeente zorgdragen voor onze inwoners. En voorzitter, vandaag willen wij ook graag de aandacht vestigen op die andere inwoners van onze stad: de dieren. Want ook als je tot de meest diervriendelijke gemeente van Nederland bent verkozen, wat natuurlijk geweldig is, wil dat niet zeggen dat we er op het gebied van dierenwelzijn al helemaal zijn.

In Zwolle is er een unieke samenwerking tussen verschillende dierenorganisaties, verzameld in het Dierenteam. We vinden het mooi om te zien dat al deze verschillende initiatieven samenwerken en zich in willen zetten voor dierenwelzijn. Waar het helaas nog wel aan ontbreekt is een stuk continuïteit en professionaliteit, doordat ze niet altijd de middelen en kennis hebben om te komen tot een gezonde organisatie en omdat er deels bij enkele organisaties structureel te weinig geld is. Bijvoorbeeld bij Stichting Flappus - een stichting die ooit begon als vrijwilligersorganisatie en die nu alle dieren opvangt die niet meer bij hun baasje kunnen blijven (behalve honden en katten, want die komen in het dierenasiel), maar ook de opvang voor wilde dieren verzorgen. Elk jaar neemt het aantal dieren dat ze onder hun hoede nemen toe.
Zij hebben daarbij hun maximale capaciteit inmiddels bereikt. Niet alleen ruimte, maar ook de beschikbaarheid van vrijwilligers, de kosten voor dierbenodigdheden, diervoeding en dierenartskosten spelen een rol. De afhankelijkheid van sponsoren maakt de continuïteit kwetsbaar. Wanneer het gaat om het opvangen van wilde dieren dan gaat dat gepaard met strenge wet- en regelgeving. En dat is voor vrijwilligers niet bij te benen, landelijk heeft dat al tot boetes geleid. Tegelijkertijd is er voor gediplomeerde medewerkers geen geld.
Men wil dus eigenlijk doorontwikkelen en een ‘bedrijf’ neerzetten dat niet of minder afhankelijk is van de kwetsbaarheid en goede wil van donateurs, sponsoren en vrijwilligers. Voorzitter, er is vanuit de stichting een verzoek gedaan om € 78.000,-, ruim boven de € 20.000,- is toegezegd. We weten inmiddels dat ze dat niet gaan krijgen. We vragen de wethouder dan ook: wat is daar de reden van? Het lijkt ons een billijk verzoek voor een organisatie die op dit moment niet in staat is alle vaste kosten te betalen, maar wel een heel belangrijke wettelijke taak uitvoert. Afgelopen week hebben ze zelfs moeten besluiten tot een opnamestop, omdat ze de toestroom van dieren niet meer aankunnen.

Het dierenasiel loopt ook tegen de grenzen van haar capaciteit aan. Ook zij willen anders gaan werken, maar hebben daar bepaalde expertise voor nodig en daar hebben ook zij het geld niet voor. Zij kunnen echter met de subsidie van de gemeente alle vaste kosten gelukkig wel betalen. En dat laat wat ons betreft ook zien dat er niet op dezelfde manier naar deze organisaties gekeken wordt. Het dierenasiel, dat zoals gezegd alleen honden en katten opvangt, wordt al jarenlang gesubsidieerd door de gemeente. Aankomend jaar zullen ze €366.000,- ontvangen. Flappus nogmaals, ontvangt iets meer dan €20.000,-, terwijl zij dezelfde wettelijke taak uitvoeren en in aantal minstens zoveel dieren verzorgen. Nu kun je de zorg voor een hond niet een op een vertalen naar de zorg voor een cavia, vogel, schaap of eekhoorn, maar het laat wel zien dat er verschillend naar wordt gekeken. En we denken dat dat komt omdat honden en katten al langer in ons systeem zitten als ‘dieren waar we echt om geven’. Dieren die we primair zien als huisdieren, 'gezelschapsdieren' en dat we hen daarmee ook een bepaalde waarde hebben toegekend. Voor ons is het van belang dat we alle dieren als waardevol zien. Dat we onze verantwoordelijkheid nemen om voor alle dieren even goed te zorgen en we daarin geen onderscheid maken. Dat geldt dus natuurlijk ook voor wilde dieren die in en om de stad leven.
Voorzitter, ook bij andere organisaties is het veelal aanpoten om overeind te blijven. De dierenambulance, waarvan we verwachten dat die 24 uur per dag beschikbaar en inzetbaar is, maar die enkel op vrijwilligers draait. Een dierenvoedselbank die de hele stad bedient om te zorgen dat mensen die financieel in zwaar weer zitten hun huisdieren te eten kunnen geven, maar daar zo druk mee zijn dat er geen capaciteit is om hun organisatie te ontwikkelen en toch ook elk jaar weer moet vragen aan de gemeente of wij alstublieft de huur willen betalen van welgeteld zo’n 8000 euro per jaar.
Ik wil hiermee niet zeggen dat geld alle problemen oplost, laat dat helder zijn. Het is ook van belang goed te kijken naar wat een organisatie verder nodig heeft, waar ze zelf eventueel in kunnen verbeteren op professioneel vlak. Maar als je alleen maar bezig bent met overleven, dan is die ruimte er niet om je daar mee bezig te houden. En voorzitter, dat is dan ook de achterliggende reden voor de motie die wij vandaag indienen om tot een beleidsplan te komen die zorgt voor toekomstbestendige Zwolse dierenorganisaties.
Wanneer organisaties kunnen werken aan professionalisering, dan hoeven ze niet meer bezig te zijn met overleven en de eeuwige onrust die dat met zich meebrengt, maar kunnen ze bezig met waar ze voor bedoeld zijn: het helpen en verzorgen van dieren en ondertussen werken aan een gezonde organisatie met een stevige basis, waarin men bezig kan met opbouw en het leveren van kwaliteit.

Verder wordt er vandaag ook voorgesteld in te stemmen met het structureel begrotingsvoorstel ‘Continuïteit Zwolse wijkboerderijen’. Dat vinden we natuurlijk heel sympathiek, want we weten wat de maatschappelijke functie is van kinderboerderijen en dierenweides.
Maar wist u voorzitter, dat de dieren die ieder jaar worden geboren op veel kinderboerderijen er niet zijn omdat de natuur dat nu eenmaal wil, maar dat er opzettelijk een mannetje bij de vrouwtjes wordt gezet om hen zwanger te maken, en dat dat ervoor zorgt dat er op de kinderboerderij in de lente kleintjes zijn? En wist u dat er voor al die dieren helemaal geen ruimte is op de kinderboerderij en dat daarom nog voordat de zomer voorbij is, velen er al weer zijn vertrokken via de achterdeur? Als de kinderboerderij zelf geen plek heeft voor de dieren die weg moeten, dan gaan ze meestal naar een handelaar waar ze worden geslacht. Een van de inkomstenbronnen van veel kinderboerderijen. En dat is niet het enige leed: onderling hebben dieren, net zoals wij mensen, ook hechte familie- en vriendschapsbanden. Deze worden wreed verstoord wanneer dieren uit elkaar gehaald worden voor de verkoop. Dieren lijden hier erg onder. Het kan ook anders met een diervriendelijk fokbeleid. Dat betekent dat alle dieren oud mogen worden op de kinderboerderij.

In Zwolle kent geen enkele kinderboerderij het keurmerk 'diervriendelijke kinderboerderijen'. Een keurmerk waarin wordt uitgegaan van de behoeftes van het dier en niet dat het leuk moet zijn voor mensen om naar dieren te kijken en ze te aaien. Waarin wordt gekeken naar de wens van dieren voor wat betreft huisvesting en hun sociale behoeften, waarin er genoeg ruimte is voor het uiten van natuurlijk gedrag. En waar dieren zich goed kunnen terugtrekken van bezoekers. Voorzitter, helaas voldoet de huidige wet‐ en regelgeving niet aan de richtlijnen zoals die zouden moeten gelden in aansluiting op de werkelijke welzijnsbehoeften van dieren op de kinderboerderij. De huidige regelgeving van de overheid en het Keurmerk Kinderboerderijen zoals deze momenteel gehanteerd worden door de branche, doen te weinig recht aan de werkelijke behoeften van dieren. We zijn voor educatie over dieren en zijn ook niet negatief over een eventuele buurtfunctie van een kinderboerderij, maar de waarde die het dier zelf heeft en de educatie daarover dient het uitgangspunt te zijn - een waarde die losstaat van de waarde die het dier voor de mens heeft. Het doel van de kinderboerderij is mensen te laten zien hoe je dieren met respect benadert en behandelt, uitgaande van het perspectief van het dier.
En daarom voorzitter roepen wij dan ook op tot het gebruik van het Kinderboerderijenbesluit om als richtlijn te nemen in het beleid van de Zwolse kinderboerderijen. Dat zal waarborgen dat dieren kunnen leven naar hun aard, er geen dieren worden geplaatst die niet op een kinderboerderij passen, geen dieren worden gedood na slechts een half jaar te hebben geleefd. Het welzijn van dieren wordt zo geborgd en zo komen we ook tot een realistische vorm van natuureducatie in onze stad en ook dan kunnen kinderen en bezoekers genieten van hun bezoek aan de kinderboerderij.

Voorzitter, we lezen in de begroting dat Zwolle weet dat we hier niet voldoen aan de advieswaarden voor schone lucht. En daarom wil Zwolle het Schone Lucht Akkoord tekenen. Maar hoe komt het dat dat nog niet is gedaan? Nog voor de komst van onze partij in deze raad is er een door GroenLinks ingediende motie aangenomen.
We vinden het echt van groot belang dat hier spoed achter wordt gezet.
Bij een op de vijf kinderen met astma in Nederland is het ontstaan van de ziekte gerelateerd aan luchtvervuiling. Maar vervuilde lucht kan ook hart- en vaatziekten en zelfs kanker veroorzaken. Ook overlijden mensen door vervuilde lucht. Ook de biodiversiteit wordt er door aangetast. Helaas is houtstook ook nog altijd niet verboden, iets wat ontzettend slecht is voor onze gezondheid. En ook in Zwolle is er sprake van toename van verkeer doordat we als stad maar blijven groeien en door de komst van distributiecentra.
Het is noodzakelijk dat we de oorzaken aanpakken van wat onze luchtkwaliteit doet afnemen. Daarom nogmaals voorzitter, wanneer ondertekenen we dit akkoord en bovenal, wanneer voeren we het uit?

En voorzitter, voor ik afsluit wil ik graag nog onze motie ‘Duurzaamheidsparagraaf in beleidsvoorstellen’ in herinnering brengen. Eerder dit jaar is deze met een grote meerderheid aangenomen. Een motie die het college opriep een voorstel te doen voor een duurzaamheidsparagraaf als onderdeel van alle beleidsvoorstellen, om zo de raad inzicht te geven in de impact die beleidsvoorstellen hebben op klimaatproblematiek, circulariteit en biodiversiteit. We vragen de wethouder de raad een update te geven over hoe het er hiermee voor staat.

Dank u wel.